1-) Tarihi Doku

Ege gölgesinde tarih ve uygarlığın izlerini taşıyan, dünyanın ender yerlerinden biri olan Aydın, tarihin çeşitli evrelerindeki değişik kültür birikimlerinin sergilendiği açık hava müzesi niteliğindedir. Aydın; tarihin bilinen devirlerinden beri çeşitli uygarlıklara merkez olmuş, Antik Çağın Afrodisias, Milet, Alinda, Didyma, Nisa, Prien, Magnesia gibi önde gelen kentlerinde sayısız bilgin ve bilge kişiler yetişmiştir. Bugünkü Aydın; kuzeyindeki Top Yatağı sırtında kurulan Tralleis Kenti ile birlikte MÖ 2500 yılında Hititler zamanında gelişmiş, VII. yüzyılda Lydia zamanında da en parlak çağını yaşamıştır. Selçuklularla birlikte Türk uygarlığının kültür varlığı ve eserleriyle donatılan Aydın, sosyal hizmetler, tarım ve mimaride uygar zamanlara şahit olmuştur. Aydın'ın Türk egemenliğinde bir yönetim birimi statüsü kazanması 1390 yılında Yıldırım Beyazıt'ın şehzadesi Ertuğrul Bey'in vali olarak Aydın'a atanmasıyla başlamıştır. Aydınoğulları zamanında şehrin adı Aydın Güzelhisarı olmuş, daha sonra Aydın adını almıştır. 

 

2-) Konum, Coğrafi Yapı, Komşu İller, Nüfus

Aydın, Anadolu'nun batısında, Ege Bölgesi'nin güneybatı kesiminde kıyı Ege bölümündedir. Aydın, ilk çağlardan beri verimli toprakları, elverişli, iklimi, ticaret yolları üzerinde bulunması nedeniyle önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Tarihi süreç içerisinde çeşitli uygarlıklara beşiklik eden ve bugün hala bu geçmişin derin izlerini taşıyan bir şehirdir. Günümüzde de tarımsal faaliyetlerin yoğunluğu ve çeşitliliği, turizm olanaklarına sahip bulunması Aydın’ın önemini giderek artırmaktadır. Aydın, kuzeyinde İzmir, Manisa, doğusunda Denizli, güneyinde Muğla ve batısından Ege Denizine açılır. Kuzey ve güneyi dağlık, engebelidir. İki bölüm arasında iki yandan faylarla sınırlanmış ve sonradan alüvyonlarla örtülmüş genç bir çöküntü alanı olan Büyük Menderes ovası yer alır. 1. derece deprem alanı olan bölge birçok kez yıkıcı depremlere maruz kalmıştır.

Türkiye’nin önemli tarihi ve turistik mekânlarından biri olan Aydın,  İzmir’e 130  km, İstanbul’a 685 km ve Ankara’ya 604  km mesafede yer almaktadır. TUİK verilerine göre 2019 yılı sonu itibariyle merkez ilçe olan Efeler’in nüfusu 293.816, il genel nüfusu ise 1.110.972 olarak tespit edilmiştir.  

Aydın’ın Merkez Efeler, Bozdoğan, Buharkent, Çine, Didim, Efeler, Germencik, İncirliova, Karacasu, Karpuzlu, Koçarlı, Köşk, Kuşadası, Kuyucak, Nazilli, Söke, Sultanhisar ve Yenipazar üzere 18 ilçesi bulunmaktadır.  Büyükşehir statüsünde bulunan Aydın’ın toplam 672 mahallesi bulunmaktadır. Bu mahallelerden 83 tanesi merkez ilçe olan Efeler ilçesinde bulunmaktadır.

 

3-) İklim ve Bitki Örtüsü  

Aydın'da Akdeniz iklimi görülmekte ve temel bitki örtüsü Akdeniz iklimini klasik bitki örtüsü olan sert yapraklı, kurağa dayanıklı bodur maki ağaçlarıdır. Yazların sıcak ve kurak, kışların ise yağışlı ve ılık geçtiği Aydın’da yıllık sıcaklık ortalaması 28° civarındadır. Kuzey rüzgârları sebebiyle Akdeniz bölgesine göre daha serindir. Büyük Menderes vadisi, diğer Ege ovaları gibi batıda denize doğru açılan bir oluk biçimindedir. Bu yüzden denizin ılıtıcı etkisi ve yağış getiren rüzgârlar iç kısımlara kadar kolaylıkla girmektedir. Ova tabanında incir, zeytin ve portakal bahçeleri büyük alanlar kaplamaktadır. Bunların dışında bağlar, bahçeler ve pamuk tarlaları geniş yer tutmaktadır. Bunların yanı sıra dağlarda çam, kestane, çınar, dişbudak, ıhlamur gibi ağaçlar görülür. İl topraklarının % 37’si ormanlarla kaplıdır. Bunların beşte biri üretime elverişli koru ormanlarıdır.

 

4-) Ekonomi

Bereketli topraklar üzerine kurulu olan Aydın, tarım ve turizm kenti olarak bilinmektedir. Ekonomik hayatın temelini oluşturan tarımın ağırlığı sanayi ve ticaret sektöründe yoğun olarak kendini hissettirmektedir. Nüfusunun %55’i geçimini tarım sektöründen sağlamaktadır. Aydın, ülkemizde üretilen bitkisel ürünlerden 29’unda Türkiye’de ilk 10 da yer alarak ülke tarımındaki önemini göstermektedir. Aydın’a en çok katma değer yaratan bitkisel ürünler; incir, zeytin, pamuk ve kestanedir. Aydın incir, kestane, zeytin, Kereviz(sap), Tiritikale (yeşil ot) üretiminde Türkiye’de 1. sırada, enginar, pamuk ve çilek üretiminde 2. sırada, yerfıstığı ve mandalina (king) üretiminde ise üçüncü sıradadır.

Aydın, son yıllarda sanayileşme sürecine girmiş ve bu konuda hızla yol almaya devam etmektedir. Sanayisi ağırlıklı olarak; tarımsal üretimi işlemeye yönelik gıda imalatı, tekstil ürünleri imalatı, makine ve ekipman imalatı, madencilik ve taş ocakçılığı, otomotiv yan sanayi, beyaz eşya ürünleri imalatı ve kimyevi maddeler imalatından oluşmaktadır. Aydın’da üretilen ürünlerin bir kısmı iç piyasada tüketilirken bir kısmı da yurt dışına ihraç edilmektedir. Yaş sebze ve meyveler, salamura zeytin, konserve, salça, işlenmiş incir gibi tarımsal ürünlerin yanı sıra sanayi ürünleri kapsamında tarım makineleri, zeytinyağı makineleri, otomotiv yan sanayi ürünleri, beyaz eşya ürünleri, yer altı servetlerinden feldspat, kuvars, mermer ile şişelenmiş içme suları dünyanın değişik ülkelerine ihraç edilmektedir.

Birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış, açık hava müzesi görünümündeki Aydın 23 ören yerine, birçok tarihi, kültürel, turistik, doğal değerlere sahip olmasından kaynaklı olarak bir turizm şehridir. Turizm ekonomisinin iyi işlediği şehirler arasındadır.   

 

ULAŞIM

Aydın giderek artan turizm potansiyelini karşılayacak ulaşım imkanlarına sahiptir. Aydın Türkiye'nin ilk demiryolu kurulan şehridir. Türkiye'nin en uzun ikinci tüneli de buradadır. Ayrıca yılda 2.400 gemi kabul kapasiteli Kuşadası Limanı; yolcu sayısı ve gemi adedi bakımından ülkemizin en önemli Kurvaziyer limanıdır. Bu kapsamda Kuşadası Yat Limanı, 600 tekne kapasitelidir. Bu nedenle kara, demir yolu ve havayolu haricinde deniz yolu ile ulaşımın mümkün olduğu yerlerden biridir.

 

1-) Karayolu

Aydın Türkiye’nin her tarafına seyahat etmeye imkân sağlayan otoyolların bulunduğu bir şehirdir. Anadolu’nun en ücra şehirlerinden, İstanbul ve Ankara gibi büyükşehirlerden çok rahatlıkla günlük olarak buraya seferler düzenleyen otobüs firmaları ile gelmek mümkündür. Aynı şekilde Aydın-İzmir Otoyolu İzmir güzergahından Aydın’a gelecekler için büyük bir kolaylık sağladığı gibi Aydın’dan Kuşadası, Söke ve Didim istikametine yapılacak yolculuklar bakımımdan da önemli bir yoldur. Bu otoyol üzerinde bulunan Selatin Tüneli, Türkiye'nin en uzun ikinci tünelidir. Ayrıca Aydın -Denizli Otoyol çalışmaları devam etmektedir.

Aydın-Muğla Karayolunun 7. kilometresinde yer alan otobüs terminaline özel aracınızla; otobüs firmalarının servisleriyle veya terminal güzergâhında hizmet veren toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlayabilirsiniz. 

 

Aydın Otobüs Terminali: Kurtuluş Mahallesi, 09020 Aydın Merkez/Aydın


2-) Demiryolu

Aydın demir yolu ulaşım imkânlarının zengin olduğu illerden biridir. Anadolu’da 1866 senesinde Sultan Abdülaziz döneminde tamamlanan 130 kilometrelik demiryolu hattı üzerinde bulunan Aydın Tren Garı birçok bölgeye giden tren hatlarının buluşma noktasında yer almaktadır.  İsparta (Burdur)-İzmir (Basmane) hattında her gün karşılıklı olarak işlemekte olan Göller Ekspresi, Aydın güzergâhından geçmektedir. Ayrıca Nazilli-Söke, Söke-Basmane, Söke-Denizli istikametlerine hizmet veren bölgesel trenlerde demiryolu ulaşımında kullanılabilir. 

 

Aydın Tren Garı: Hasanefendi-Ramazan Paşa, Gençlik Cd. No:8, 09100 Aydın Merkez/Aydın

Tel: 0 (256) 225 18 24

 

3-) Havayolu

Aydın’ın Tepecik Beldesinde, bulunan Çıldır Havalimanı 2006 yılından itibaren, Askeri bir havalimanı olarak faaliyet göstermektedir. Sivil uçuşlar bu havaalanından yapılamadığından Aydın havayolu ulaşımını İzmir üzerinden sağlamaktadır. İzmir Adnan Menderes Havaalanı Aydın’a 130 km. uzaklıktadır. İzmir-Aydın Otobanından ulaşımın kolay olduğu İzmir Adnan Menderes Havaalanına özel araçla veya Havaş ya da özel firmaların servisleriyle ulaşım sağlayabilirsiniz.

 

İzmir Adnan Menderes Havaalanı: Dokuz Eylül, 35410 Gaziemir/İzmir

Tel: (0232) 455 00 00

 

Şehrin Meşhur Yönleri

Binlerce yıl önce Büyük Menderes Irmağının suladığı bereketli ovalar üzerine kurulmuş Aydın doğanın kültürle kucaklaştığı ve Türkiye’de turizmin başladığı ilk illerden biri olma özelliğine sahiptir. Bu güzel ege şehri, eşsiz nitelikteki antik çağın kent ve tapınakları, ören yerleri, tabiat güzeli milli parkları, yaylaları ve dillere destan plaj ve koylarıyla Türkiye’de ve dünyada en fazla bilinen şehirlerin başında gelmektedir.  

Kuru incir, Türkiye'nin geleneksel ihraç ürünleri arasında ilk sıralarda bulunmaktadır. Türkiye'deki toplam incir ağacının %60'ından fazlası Aydın ilinde bulunmaktadır ve dolayısıyla da toplam incir üretiminin yarıdan fazlası bu ilden sağlanmaktadır. Ayrıca Aydın pamuk üretiminde de Adana'dan sonra 2. sırada, mısır üretiminde ise 3. sırada yer almaktadır. 

 

Yöresel Ürünler ve Yapılabilecek Alışverişler    

Yüzyıllardır bu bereketli topraklarda devam eden kültürlerin, tarihi mirasın, doğa şartlarının, iklim ve yaşam tarzlarının bir sonucu olarak ortaya çıkan el sanatları, Aydın ve çevresinin önemli kültürel zenginliklerinden biridir. Bu zenginliklerden bazıları olan iğne oyası tülbentler, kıl dokumalar, toprak seramik eşyalar, çömlekler ve hasır dokumalardan satın alabilirsiniz.

Aydın'ın Hasırcılar Çarşısı'nda fabrikasyon olmayan tamamen dokuma ile üretilen halı ve kilimlere

 bakmayı unutmayın. Afrodisias Antik Kenti'ni gezmeye gittiğiniz zaman Karacasu ilçesinde bulunan yerli esnaftan çanak çömlek gibi toprak ürünlerini ve özellikle kadınların daha çok ilgi duyacağı ve tatilinizi her an sizlere hatırlatacak olan deri aksesuarları şehir merkezinden satın alabilirsiniz. Tabi yüksek kalitesi ve lezzeti ile Aydın’ın önemli geçim kaynağı kuru incirden,

zeytinden ve zeytinyağından kendinize ve sevdiklerinize mutlaka almayı unutmayınız.