1-) Tarihi Doku

Anadolu, Mezopotamya ve İran üçgeninde yer alan coğrafi konumuyla birçok topluluğun ilgisini çeken ve birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Hakkâri’nin tarihi Paleolitik Çağ'dan başlamaktadır. M.Ö. 6. yüzyıl başlarına kadar Urartuların egemen olduğu bölge daha sonra sırasıyla Medlerin, Perslerin, Makedonların,  Seleukos Krallığı'nın, İran'da bir krallık kuran Partların, Sasanilerin, Müslüman Arapların, Romalıların, Bizanslıların, Selçukluların, İlhanlıların, Karakoyunluların, Akkoyunluların ve Safevilerin hâkimiyetine girmiştir. Yazılı olarak bölgenin adına ilk defa Arap kaynaklarında rastlanmaktadır. Ünlü Arap tarihçisi İbn-i Havkal, Hakkar aşiretinin adına dayanarak Van Gölü'nün güneyine düşen bölgeyi 'Hakkâriye' (Hakkarların beldesi) adıyla anmaktadır. Hakkâri 1536'da Kanuni Sultan Süleyman döneminden itibaren Osmanlı egemenliğine girmiş ve Hakkâri adıyla anılmıştır.

 

2-) Konum, Coğrafi Yapı, Komşu İller, Nüfus

Türkiye'nin güneydoğu köşesinde derin ve uzun Zap Vadisi'nin güney yamacına kurulu, dört bir yanı dağlarla çevrili olan Hakkâri'nin kuzeyinde Van, doğusunda İran, güneyinde Irak, batısında Şırnak bulunmaktadır. Genel karakteristiğini yüksek dağların ve platoların belirlediği ilin denizden yüksekliği ortalama 1720 metredir. En yüksek dağı Cilo Dağı (4168 m) olan Hakkâri’de irili ufaklı birçok yüksek dağ bulunmaktadır. Hakkâri ili dağlık ve engebeli alanlardan oluşması nedeniyle, Zap Suyu hariç, ildeki akarsuların boyları genellikle kısa ve az su taşımaktadırlar. İlin en büyük akarsuyu sularını Dicle nehrine taşıyan ve ili kabaca kuzeyden güneye kat eden Zap Suyudur. Yeryüzü şekillerinin yaklaşık %88'ini dağların oluşturduğu Hakkâri illinde toprakların %86'sı tarıma elverişlidir. Bununla birlikte ekili - dikili alanın il alanı içindeki payı ancak %1.4'tür.

Hakkâri, İzmir’e 1809 km, İstanbul’a  1810 km ve Ankara’ya  1364 km mesafede yer almaktadır. TUİK verilerine göre 2019 yılı sonu itibariyle merkez ilçe nüfusu 78.672 ve il genel nüfusu ise 280.991 olarak tespit edilmiştir. Hakkâri’nin merkez ilçesi ile birlikte Yüksekova, Şemdinli, Derecik ve Çukurca olmak üzere 5 İlçesi, 3 beldesi ve 139 köyü bulunmaktadır. 

 

3-) İklim ve Bitki Örtüsü 

Hakkâri İli denizlerden uzak ve yüksek dağlarla çevrili olması nedeniyle genel olarak karasal iklimin etkisi altındadır. Ancak güneyden gelen hava hareketlerinin etkisine giren kesimlerde sıcaklık ortalaması biraz yükselmekte ve güney kesimler kuzeye nazaran daha ılıman geçmektedir. 

Karasal iklimin hüküm sürdüğü Hakkari’de tabii bitki örtüsü, doğudan batıya, kuzeyden güneye hakim formasyon antropojen steptir. Orman formasyonunun bugünkü yayılış sahası ise ilin güney kesimlerinde ve kısmen de vadi ve dağların kuzey yamaçlarında kendini göstermektedir. Doğal olarak yetişen türler arasında meşe, huş, ardıç, titrek kavak ve menengiç türleri yer almaktadır. Hakkâri topraklarının % 59’u çayır ve mer’alardan, %25’i orman ve fundalıklardan, % 2’si ekili ve dikili alanlardan ibarettir. Tarıma elverişli olmayan arazi ise % 14’tür. Dağların çoğu çıplaktır.

 

4-) Ekonomi

Zorlu coğrafi ve ağır iklim koşulları Hakkâri ekonomisini doğrudan etkileyen nedenler olmuştur. Hakkâri’nin genel ekonomik yapısına bakıldığında, dağlık alanın çok fazla olması ve ekilebilir tarım arazisi sınırlı olduğundan yüzyıllardan beri yöre halkının temel geçim kaynağı hayvancılık olmuştur. İlin işlenebilen tarım arazisi az olduğu için tarla tarımı, seracılık, meyvecilik ve sebzecilik gibi araziye bağlı tarımsal faaliyetler yeterli ölçüde gelişememiştir. Ancak geniş çayır-meraları ve yüksek yayları ile hayvancılık yapmaya oldukça elverişlidir. İlin arazi yapısı engebeli olup dar bir alan içinde topoğrafik farklılıkları nedeni ile arıcılık sezonu diğer illere göre daha uzun sürmesi ve yöreye has çiçeklerin bolluğu sayesinde arıcılık ekonomik yaşamda önemli bir unsurdur.  

 

ULAŞIM

 

1-) Karayolu

Hakkâri’ye kara yolu il ulaşım Van üzerinden aktarmalı olarak seyahat eden turizm firmaları üzerinden sağlanmaktadır. Bu firmaların yolcu minibüsleri sabah 07:00 ile akşam 18:00 saatleri arasında Van’dan hareket etmektedir. Hakkâri-Van arası 210 km olup ulaşım yaklaşık 3 saat sürmektedir. Van-Hakkâri arasında karşılıklı olarak her gün düzenli olarak günde 3 kez otobüs seferi düzenlenir; bunlar sabah, öğlen ve akşam saatlerinde yapılır. Aynı şekilde her saat başında dolmuş seferleri de yapılmaktadır. İl merkezine 3 km mesafedeki Otogardan şehir merkezine dolmuşlarla ulaşım sağlanmaktadır.

 

Hakkâri Otogarı: Sümbül Mah. Hakkâri - Van Bulvarı Üstü Hakkâri

Tel: 0 (348) 351 24 76

 

2-) Demiryolu

Hakkâri doğrudan demir yolu ulaşımı bulunmamaktadır. Ancak Ankara-Tatvan-Ankara arasında haftada 2 gün işleyen Van Gölü Ekspresi kullanılarak Van’a gelindikten sonra otobüslerle Hakkâri’ye ulaşım sağlanabilir. 

 

3-) Havayolu

Hakkâri’de 2015 yılında Yüksekova ilçesinde kurulan Hakkâri Selahaddin Eyyûbi Havaalanı bulunmaktadır. Ankara, İstanbul ve İzmir hattına tarifeli uçak seferleri bulunmaktadır. Yüksekova’dan Hakkâri il merkezine sabah saat 07.00’den akşam saat 18.00’e kadar yolcu minibüsleriyle ulaşım sağlanabilmektedir. Hakkâri-Yüksekova arası 78 km olup ulaşım yaklaşık 50 dakika sürmektedir. Ayrıca Türkiye’nin her yerinden Van Ferit Melen Havaalanına uçak seferleri bulunmaktadır. Havaalanına indikten sonra Van şehirlerarası otobüs terminaline gidilerek Hakkâri-Van arası seyahat eden turizm firmalarından biriyle Hakkâri’ye gelinebilmektedir. Merkeze 9 km mesafe bulunan Havaalanından şehir merkezine ulaşım HAVAŞ servisleri ve belediye otobüsleri ile sağlanmaktadır.

 

Hakkâri Selahaddin Eyyûbi Havaalanı: Çimenli Mh. Havalimanı Yolu Yüksekova/Hakkâri

Telefon: 0 438 300 33 33 

 

Şehrin Meşhur Yönleri

Doğu Anadolu’nun en karlı ve yüksek şehirlerinden biri olan Hakkâri, hüznün sembolü olarak bilinen en eski süs bitkisi olan Ters Lalenin anavatanı olmasıyla meşhurdur. Bunun yanında Türkiye'nin en büyük vadi buzulu olan Uludoruk buzulu da Hakkâri’de bulunmaktadır. 

 

Yöresel Ürünler ve Yapılabilecek Alışverişler    

Hakkâri’yi gezip gördükten sonra dönüşte kendinize, ailenize ve sevdiklerinize hediye almak isterseniz sizi memnun edecek miktarda yöresel ürün bulacaksınız. Bu noktada özellikle Cumhuriyet Caddesi  üzerindeki mağaza ve dükkânlardan yöre kültürünün adeta simgesi olan kök boya ve yünden imal edilen Hakkâri kilimleri satın alınabilir.

Bunun yanında dağlardaki lezzetli otların toplanmasıyla hazırlanan otlu peynir ve Şemdinli Balı satın alabilirsiniz.