1-) Tarihi Doku
Elazığ şehir merkezinin geçmişi yeni olmakla birlikte yerleşim olarak bölgenin eski merkezi olan Harput’un tarihi oldukça eskidir. Bu nedenle Elazığ tarihinin, devamı durumunda olduğu Harput'un tarihi ile birlikte ele alınması gerekir. Anadolu'nun en eski yerleşme birimlerinden biri olan Harput ve yöresi, Paleolotik dönemden beri, yerleşme alanıdır. Mevcut tarihi kaynaklara göre Harput'un en eski sakinleri M.Ö. 2000 yıllarından itibaren Doğu Anadolu'ya yerleşen Hurriler’dir. Elazığ ve yöresinin yazılı tarihinin ise Hitit tabletlerindeki bilgilerle aydınlatıldığı görülmektedir. M.Ö. 2000'lerde yörenin İşuva adıyla anıldığı belirlenmiştir. M.Ö. 12. ila 7. yüzyıllar arasında yöreye merkezi Van (Tuşpa) olan Urartular hâkim olmuştur. Daha sonra bölgede Medler, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Arapların değişik dönemlerde egemen oldukları görülmektedir. Malazgirt Meydan Muharebesinden sonra 1085 yılında Çubuk Bey tarafından fethedilen Harput'ta Çubukoğulları Beyliği kurulmuş ve daha sonra bölge Anadolu Selçuklu Devleti'nin, İlhanlıların, Dulkadiroğullarının, Akkoyunluların ve nihayet Çaldıran Savaşı'ndan sonra 1516 yılında Osmanlıların eline geçmiştir. Coğrafi konumu itibariyle tarihin hemen her döneminde önemli bir yerleşim merkezi olan Harput, 1834'te doğu eyaletlerini ıslah etmek üzere görevlendirilen Reşid Mehmed Paşa, ovada yer alan Agavat Mezrası'nı merkez haline getirince, Elazığ Vilayeti'nin merkezi buraya taşınmıştır. Vâli İsmail Paşa'nın teklifi ile Mamuret-ül Aziz Vilâyeti ismi verilmiştir. Fakat telaffuzu güç olduğundan halk arasında kısaca El'aziz olarak söylene gelmiştir. Zaman içinde bölgeye eyalet merkezliği yapan şehre 1937 yılında Atatürk tarafından tahıl ambarı, bolluk ve bereket anlamına gelen El'azık adı verilmiş olup, zamanla Türkçe ses uyumuna uygunluğu ve söyleniş kolaylığı nedeniyle Elâzığ olarak kullanılmıştır.
2-) Konum, Coğrafi Yapı, Komşu İller, Nüfus
Doğu Anadolu Bölgesinin güneybatısında, Yukarı Fırat Bölümünde yer alan Elazığ, doğudan Bingöl, kuzeyden Keban Baraj Gölü aracılığıyla Tunceli, batı ve güneybatıdan Karakaya Baraj Gölü vasıtasıyla Malatya, güneyden ise Diyarbakır illerinin arazileri ile çevrelenmiştir. Elazığ ili arazileri, içinde bulunduğu Doğu Anadolu Bölgesi’nin diğer yörelerine göre ortalama yükseltisinin daha düşük (1300-1400 m) ve nispeten az engebeli bir topografyaya sahip olma özelliği ile dikkati çeker. İlin Güneydoğusunda bulunan ve İl merkezine 25 km. uzaklıkta, Elazığ-Diyarbakır karayoluna paralel olan tektonik Hazar Gölü ve Türkiye’nin en büyük yapay gölü olan Keban Baraj Gölü bulunmaktadır.
Elazığ, İzmir’e 1285 km, İstanbul’a 1208 km ve Ankara’ya 755 km mesafede yer almaktadır. TUİK verilerine göre 2019 yılı sonu itibariyle merkez ilçe nüfusu 439.687 ve il genel nüfusu ise 591.098 olarak tespit edilmiştir. Elazığ’ının merkez ilçesi ile birlikte Ağın, Alacakaya, Arıcak, Baskil, Karakoçan, Keban, Kovancılar, Maden, Palu ve Sivrice olmak üzere 11 İlçesi, 9 Beldesi ve 550 köyü bulunmaktadır.
3-) İklim ve Bitki Örtüsü
Elazığ bulunduğu coğrafya itibariyle karasal iklim etkisinde olmakla birlikte Doğu Anadolu Bölgesi’nin diğer bölümlerinden oldukça farklı ve karakteristik bir iklime sahiptir. İlin gerek coğrafi konumu, gerekse morfolojik özellikleri bu elverişli durumun ortaya çıkmasında en büyük etken olmuştur. Özellikle Keban Barajı bölge ikliminin yumuşamasında önemli bir etken olmuştur. Bütün bunlara bağlı olarak yöre iklimi, Akdeniz ve karasal iklim arasında bir geçiş özelliği de gösterir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve sert geçer.
İklim ve doğal ve coğrafi koşullarının sonucu olarak Elazığ’ın doğal bitki örtüsü bakımından: doğal step, orman, subalpin kat ve sulu alan olmak üzere dört ayrı vejetasyon tipi görülmektedir. Vadileri ve akarsu etrafı bitki örtüsü bakımından zengin olan il topraklarının % 25’i orman ve fundalık, % 25’i ekili ve dikili arazi ve % 42’si çayır ve meralardan oluşmaktadır. Ekime müsait olmayan arazi % 8’dir.
4-) Ekonomi
Bölgenin ekonomik anlamda en gelişmiş illerinden biri olan Elazığ, ekonomisi temel olarak hizmet sektörü, sanayi ve tarım sektöründe yürütülen faaliyetlere dayanmaktadır. Keban Barajı'nın yapılmasından sonra tarıma elverişli toprakların bir kısmı su altında kaldığından, tarım alanlarının azalması paralelinde sanayi canlanmıştır. Kalan tarımsal arazi az olmakla birlikte çok verimlidir. Gayrisafi gelirinin %30’u sanayi, %10’u ticaret ve %25’i tarım sektöründen elde edilir. Toprak altı ve üstü çok zengindir. Yeraltı kaynakları bakımından ülkemizin en önemli illerinden biri olan Elazığ, 2014 yılında yapmış olduğu ihracatın % 92'sini bu sektörde gerçekleştirmiştir.
ULAŞIM
1-) Karayolu
Doğuyu batıya bağlayan yolların kavşak noktasında bulunan Elâzığ’da birçok yöne doğrudan seyahat edebileceğiniz kara yolları bulunmaktadır. Karayolları Ankara-Kayseri-Malatya-Elâzığ-Bingöl-Muş karayolu, Adana-Maraş-Malatya-Elâzığ-Tunceli karayolu, Mardin-Diyarbakır-Arapkir-Keban-Elâzığ karayolu ile İran-Erzurum-Tunceli-Elâzığ uluslararası yollar (TEM) ile birçok ile ulaşım sağlanmaktadır. Şehirde demiryolu ve havayolu ulaşımı da olmakla birlikte karayolu ulaşımı ön plana çıkmaktadır. Bu nedenle Türkiye’nin her tarafından şehre doğrudan otobüs seferleri düzenlenmektedir. Şehir merkezine 4 km mesafedeki Otogara özel araç veya minibüs ve belediye otobüsleriyle ulaşım sağlayabilirsiniz.
Elazığ Otogarı: Sanayi Mahallesi, 23300 Merkez/Elazığ
Tel: 0 (424) 236 64 15
2-) Demiryolu
Elazığ’a doğrudan demir yolu ulaşımı bulunmaktadır. Ankara-Kayseri-Sivas-Malatya demiryolu Elâzığ’da iki kola ayrılır. Bir kolu Diyarbakır-Batman’a diğeri Palu-Genç-Muş-Tatvan’a ulaşır. Elazığ-Adana-Elazığ arasında her gün işleyen Fırat Ekspresi ve Ankara-Kurtalan-Ankara arasında haftada 5 gün işleyen Güney Kurtalan Ekspresi kullanılarak Elazığ’dan Ankara, Adana, Malatya güzergâhlarına yolculuk yapılabilir. 1981 yılında temeli atılıp, 1986 yılında hizmete giren T.C.D.D. Fırat Köprüsü, Türkiye’nin en uzun köprüsüdür. 2030 m olup, 30 adet betonarme ayak üzerine inşa edilmiştir.
Gölbaşı Tren Garı: Aksaray, No: Çetinkaya Sk. No:1, 23100 Elâzığ Merkez/Elazığ
Telefon: (0424) 212 18 67
3-) Havayolu
Elazığ’da 1940 yılında kurulan Elazığ Havaalanı bulunmaktadır. Elazığ’da hava limanı tüm uçak seferlerine açıktır. Havalimanından Ankara, İstanbul, Antalya, İzmir, Düsseldorf ve Frankfurt'a seferler yapılmaktadır. Merkeze 12 km mesafe bulunan Havaalanından şehir merkezine ulaşım HAVAŞ servisleri ve belediye otobüsleri ile sağlanmaktadır.
Elazığ Havaalanı: Yeşilyurt Mahallesi Havalimanı Caddesi, Akçakiraz/Elazığ
Telefon: 0 416 244 22 12
Şehrin Meşhur Yönleri
MÖ 8'inci yüzyılda Urartu Krallığı tarafından kurulmuş olan Harput, Elazığ’ın sembolü haline gelmiştir. Bunun yanında Hazar Gölü ve Keban Barajı da şehrin diğer meşhur yerleridir. Ayrıca ülke çapında lezzetiyle ün yapmış olan Orcik ve Çedene Kahvesi meşhur yöresel lezzetlerdir.
Yöresel Ürünler ve Yapılabilecek Alışverişler
Elazığ’ı gezip gördükten sonra dönüşte kendinize, ailenize ve sevdiklerinize hediye almak isterseniz sizi memnun edecek miktarda yöresel ürün bulacaksınız. Bu noktada Elazığ'ın merkezinde bulunan tarihi Kapalı Çarşıdaki tarihi dükkânlardan yöreye ait cevizli sucuk olarak bilinen Orcik, Orcik Şekeri, Dut Unu, Çedene Kahvesi ve Buzbağ Şarabı alabilirsiniz.
.jpg)
Bunun yanında Harput’ta bulunan El Emeği Göz Nuru Çarşısı’ndan el yapımı iğne oyası, dikiş, nakış, örgü gibi ürünleri alabilirsiniz. Ayrıca halı ve bakır eşyalar da alınabilecek yöresel ürünler arasındadır.
.jpg)
